بررسی مبانی انسان شناسی تعلیم و تربیت اسلامی در اندیشه شهید مطهری (قسمت دوم)

مبانی انسان شناسی از مبانی اساسی در تعلیم و تربیت است، از این رو پژوهش پیرامون آن اهمیت راهبردی دارد. پژوهش حاضر با موضوع مبانی انسان شناسی تعلیم وتربیت در اندیشه شهید مطهری انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، از نگاه شهید مطهری مبانی انسان شناسی تعلیم و تربیت، سلسله ویژگی‌ها و توانمندی‌هایی است که همزاد انسان است و ریشه در ذات و سرشت او دارد و در منابع دینی هم به آن اشاره گردیده است. این مجموعه ویژگی‌ها اساس و مبنای تعلیم و تربیت می‌باشند و فعالیت‌ها و برنامه‌های آموزشی و تربیتی هم باید در همین راستا سامان یابند. براین اساس شناسایی این ویژگی‌ها و سازمان دادن فعالیت‌ها و برنامه‌های تربیتی بر اساس آن امری اجتناب ناپذیر است. شهید مطهری، مهم ترین ویژگی‌های انسان را ترکیب انسان از روح و جسم، برخوردار از فطرت خدادادی، نیروی عقل، اراده و اختیار، دارای حس مسئولیت پذیری می‌داند. همچنین انسان را موجودی فرض می‌کند که مستعد تأثیر پذیری از شرایط است؛ اما در عین حال می‌تواند در مقابل شرایط مقاومت کرده از حرف دیگران تأثیر نپذیرد. انسان در عین حال که از توانایی‌های زیاد برخوردار است؛ اما توانایی‌های او محدود است. همچنین تفاوت افراد از لحاظ استعداد و توانایی را از شاهکاری‌های نظام خلقت می‌‌داند که مبنای تصمیم‌گیری‌ها در مدیریت اجتماعی و انتخاب شغل و حرفه در حوزه معیشت می‌باشد. امور یاد شده از اهم مبانی انسان شناسی در تعلیم و تربیت است که همواره در فرایند تعلیم و تربیت باید مورد ملاحظه باشد. از آنجای که مبانی مذبور اغلب بامنابع دینی هماهنگ است می‌توان از این مبانی به مبانی تعلیم و تربیت اسلامی یاد گرد.