مهمترین مبانی هستی شناسی تربیتی در نهج‌البلاغه

هدف از این پژوهش بررسی مهمترین مبانی تربیتی در نظام هستی است که خداوند ابن جهان را برای انسان‌ها خلق نموده و در عین‌حال یکی از مباحث مهم تعلیم و تربیت اسلامی به‌حساب می‌آید و ضرورت دارد تا مبانی تربیتی از منابع معتبر قرآنی و روایی به‌دست آید. در این میان نهج‌البلاغه یکی از منابع مهم روایی است که پژوهشگران تعلیم و تربیت می‌توانند برخی از مبانی تعلیم و تربیت را به دست آورده و یا استنباط نمایند. آنچه در اینجا بررسی خواهد گردید برخی از مبانی هستی شناسی تربیتی در کلمات امام علی(ع) در نهج‌البلاغه است.
عالم هستی با گستره که دارد برای انسان خلق شده و به گونه‌ای تدبیر می‌شود که برخی از موجودات الهی مانند فرشتگان، شیطان و... با اختیارات که خداوند برای آنان داده است، در تربیت انسان‌ها و اداره نظام هستی دخالت دارند و گذرگاهی است که انسان مورد امتحان و آزمایش خداوند قرار می‌گیرد تا مسیر تربیت و تکامل خود را بپیماید و روزی این دنیا درهم کوبیده خواهد شد و نتایج و ثمرات رفتارها و کردارهای او در عالم آخرت تجسم پیدا نموده و خداوند براساس آن ثواب و عقاب خواهد داد. اگر از این جهان هستی به عنوان نعمت الهی به خوبی استفاده نموده و تربیت صحیح انجام شده باشد به جایگاه و مقام رضوان الهی خواهد رسید و اگر تربیت درستی صورت نگرفته باشد مورد عقوبت و عذاب الهی قرار خواهد گرفت.